ΣΤΟΥΣ ΜΑΥΡΟΥΣ ΒΡΑΧΟΥΣ ΤΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΕΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΜΕ ΛΙΓΟ ΦΩΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΜΑΣ ΧΡΟΝΙΑ:

 Τρεις βράχοι λίγα καμένα πεύκα κι ένα ρημοκλήσι και παραπάνω

το ίδιο τοπίο αντιγραμμένο ξαναρχίζει·

τρεις βράχοι σε σχήμα πύλης, σκουριασμένοι

λίγα καμένα πεύκα, μαύρα και κίτρινα

κι ένα τετράγωνο σπιτάκι θαμμένο στον ασβέστη·

και παραπάνω ακόμη πολλές φορές το ίδιο τοπίο ξαναρχίζει κλιμακωτά

ως τον ορίζοντα ως τον ουρανό που βασιλεύει.

 

Εδώ αράξαμε το καράβι να ματίσουμε τα σπασμένα κουπιά,

να πιούμε νερό και να κοιμηθούμε.

Η θάλασσα που μας πίκρανε είναι βαθιά κι ανεξερεύνητη

και ξεδιπλώνει μιαν απέραντη γαλήνη.

Εδώ μέσα στα βότσαλα βρήκαμε ένα νόμισμα

και το παίξαμε στα ζάρια.

Το κέρδισε ο μικρότερος και χάθηκε.

 

Ξαναμπαρκάραμε με τα σπασμένα μας κουπιά.

[ΜΠΟΤΙΛΙΑ ΣΤΟ ΠΕΛΑΓΟΣ το ΙΒ απόσπασμα από τη συλλογή του Γιώργου Σεφέρη ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ  – ακολουθούν κι άλλα απ’ αυτή τη συλλογή: Ύδρα, Όνομα Ορέστης, Αστυάναξ, Ανδρομέδα, αποσπάσματα από ΙΓ έως ΚΔ]

 

 

ΧΑΡΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΙΡΑ ΜΑΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΩΣ ΜΕ ΧΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ (ΙΓ και ΙΔ απόσπασμα από το ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ του Γιώργου Σεφέρη)

Δελφίνια φλάμπουρα και κανονιές.

Το πέλαγο τόσο πικρό για την ψυχή σου κάποτε,

σήκωνε τα πολύχρωμα κι αστραφτερά καράβια

λύγιζε, τα κλυδώνιζε κι όλο το μαβί μ’ άσπρα φτερά,

τόσο πικρό για την ψυχή σου κάποτε

τώρα γεμάτο χρώματα στον ήλιο.

 

Άσπρα πανιά και φως και τα κουπιά τα υγρά

χτυπούσαν με ρυθμό τυμπάνου ένα ημερωμένο κύμα.

 

Θα ήταν ωραία τα μάτια σου να κοιτάζουν

θα ήταν λαμπρά τα χέρια σου ν’ απλώνονταν

θα ήταν σαν άλλοτε ζωηρά τα χείλια σου

μπρος σ’ ένα τέτοιο θάμα.

το γύρευες

τι γύρευες μπροστά στη στάχτη

ή μέσα στη βροχή στην καταχνιά στον άνεμο,

την ώρα ακόμα που χαλάρωναν τα φώτα

κι η πολιτεία βύθιζε κι από τις πλάκες

σου ’δειχνε την καρδιά του ο Ναζωραίος,

τι γύρευες; γιατί δεν έρχεσαι; τι γύρευες;

 

ΙΔ΄ 

Τρία κόκκινα περιστέρια μέσα στο φως

χαράζοντας τη μοίρα μας μέσα στο φως

με χρώματα και χειρονομίες ανθρώπων

που αγαπήσαμε

[από τη συλλογή του Γιώργου Σεφέρη ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ 1936]

 

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΙΕ΄ (Quid πλατανών opacissimus?)

Ο ύπνος σε τύλιξε, σαν ένα δένδρο, με πράσινα φύλλα,

ανάσαινες, σαν ένα δένδρο, μέσα στο ήσυχο φως,

μέσα στη διάφανη πηγή κοίταζα τη μορφή σου·

κλεισμένα βλέφαρα και τα ματόκλαδα χάραζαν το νερό.

Τα δάχτυλά μου στο μαλακό χορτάρι, βρήκαν τα δάχτυλά σου

κράτησα το σφυγμό σου μια στιγμή

κι ένιωσα αλλού τον πόνο της καρδιάς σου.

 

Κάτω απ’ το πλατάνι, κοντά στο νερό, μέσα στις δάφνες

ο ύπνος σε μετακινούσε και σε κομμάτιαζε

γύρω μου, κοντά μου, χωρίς να μπορώ να σ’ αγγίξω ολόκληρη,

ενωμένη με τη σιωπή σου·

βλέποντας τον ίσκιο σου να μεγαλώνει και να μικραίνει,

να χάνεται στους άλλους ίσκιους, μέσα στον άλλο

κόσμο που σ’ άφηνε και σε κρατούσε.

 

Τη ζωή που μας έδωσαν να ζήσουμε, τη ζήσαμε.

Λυπήσου εκείνους που περιμένουν με τόση υπομονή

χαμένοι μέσα στις μαύρες δάφνες κάτω απ’ τα βαριά πλατάνια

κι όσους μονάχοι τους μιλούν σε στέρνες και σε πηγάδια

και πνίγονται μέσα στους κύκλους της φωνής.

Λυπήσου το σύντροφο που μοιράστηκε τη στέρησή μας και τον ιδρώτα

και βύθισε μέσα στον ήλιο σαν κοράκι πέρα απ’ τα μάρμαρα,

χωρίς ελπίδα να χαρεί την αμοιβή μας.

 

Δώσε μας, έξω από τον ύπνο, τη γαλήνη.

 

ΙΣΤ- Όνομα δ’ Ορέστης

Στη σφενδόνη, πάλι στη σφενδόνη, στη σφενδόνη,

πόσοι γύροι πόσοι αιμάτινοι κύκλοι, πόσες μαύρες

σειρές·  οι άνθρωποι που με κοιτάζουν,

που με κοίταζαν όταν πάνω στο άρμα

σήκωσα το χέρι λαμπρός, κι αλλάλαξαν

 

Οι αφροί των αλόγων με χτυπούν, τ’ άλογα πότε θα αποστάσουν;

Τρίζει ο άξονας, πυρώνει ο άξονας, πότε ο άξονας θ’ ανάψει;

Πότε θα σπάσουν τα λουριά, πότε τα πέταλα

θα πατήσουν μ’ όλο το πλάτος πάνω στο χώμα

πάνω στο μαλακό χορτάρι, μέσα στις παπαρούνες όπου την άνοιξη μάζεψες μια μαργαρίτα.

Ήταν ωραία τα  μάτια σου μα δεν ήξερες πού να κοιτάξεις

δεν ήξερα πού να κοιτάξω μήτε κι εγώ, χωρίς πατρίδα

εγώ που μάχομαι εδώ πέρα, πόσοι γύροι;

και νιώθω τα γόνατα να λυγίζουν πάνω στον άξονα

πάνω στις ρόδες πάνω στον άγριο στίβο,

τα γόνατα λυγίζουν εύκολα σαν το θέλουν οι θεοί,

κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει, τι να την κάνεις τη δύναμη, δεν μπορείς

να ξεφύγεις τη θάλασσα που σε λίκνισε και που γυρεύεις

τούτη την ώρα της αμάχης, μέσα στην αλογίσια ανάσα,

με τα καλάμια που τραγουδούσαν το φθινόπωρο σε τρόπο λυδικό,

τη θάλασσα που δεν μπορείς να βρεις όσο κι αν τρέχεις

όσο κι αν γυρίζεις μπροστά στις μαύρες Ευμενίδες που βαριούνται,

χωρίς συχώρεση.

[από τη συλλογή του Γιώργου Σεφέρη ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ 1936]

 

 

ΤΩΡΑ ΠΟΥ ΘΑ ΦΥΓΕΙΣ ΠΑΡΕ ΜΑΖΙ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ (ΙΖ’ Αστυάναξ από το ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ του Γιώργου Σεφέρη)

Τώρα που θα φύγεις πάρε μαζί σου και το παιδί

που είδε το φως κάτω από κείνο το πλατάνι,

μια μέρα που αντηχούσαν σάλπιγγες κι έλαμπαν όπλα

και τ’ άλογα ιδρωμένα σκύβανε ν’ αγγίξουν

την πράσινη επιφάνεια του νερού

στη γούρνα με τα υγρά τους ρουθούνια.

 

Οι ελιές με τις ρυτίδες των γονιών μας

τα βράχια με τη γνώση των γονιών μας

και το αίμα του αδελφού μας ζωντανό στο χώμα

ήτανε μια γερή χαρά μια πλούσια τάξη

για τις ψυχές που γνώρισαν την προσευχή τους.

 

Τώρα που θα φύγεις, τώρα που η μέρα της πληρωμής

χαράζει, τώρα που κανείς δεν ξέρει

ποιον θα σκοτώσει και πώς θα τελειώσει,

πάρε μαζί σου το παιδί που είδε το φως

κάτω απ’ τα φύλλα εκείνου του πλατάνου

και μάθε του να μελετά τα δένδρα.

ΙΗ

Λυπούμαι γιατί άφησα να περάσει ένα πλατύ ποτάμι μέσα από τα δάχτυλά μου

χωρίς να πιω ούτε μια στάλα.

Τώρα βυθίζομαι στην πέτρα.

Ένα μικρό πεύκο στο κόκκινο χώμα,

δεν έχω άλλη συντροφιά.

Ό,τι αγάπησα χάθηκε μαζί με τα σπίτια

που ήταν καινούργια το περασμένο καλοκαίρι

και γκρέμισαν με τον αγέρα του περασμένου φθινοπώρου.

[από τη συλλογή του Γιώργου Σεφέρη ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ 1936]

 

 

ΜΑΣ ΒΑΡΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΞΕΡΟΥΝ ΠΙΑ ΠΩΣ ΝΑ ΠΕΘΑΝΟΥ (ΙΘ απόσπασμα από το ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ του Γιώργου Σεφέρη)

Κι αν ο αγέρας φυσά δε μας δροσίζει

κι ο ίσκιος μένει στενός κάτω απ’ τα κυπαρίσσια

κι όλο τριγύρω ανήφοροι στα βουνά

 

μας βαραίνουν

οι φίλοι που δεν ξέρουν πια πώς να πεθάνουν.΄

 

Κ’  [ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ]

Στο στήθος μου η πληγή ανοίγει πάλι

όταν χαμηλώνουν τ’ άστρα και συγγενεύουν με το κορμί μου

όταν πέφτει σιγή κάτω από τα πέλματα των ανθρώπων.

 

Αυτές οι πέτρες που βουλιάζουν μέσα στα χρόνια ως πού θα παρασύρουν;

Τη θάλασσα, τη θάλασσα, ποιος θα μπορέσει να την εξαντλήσει;

Βλέπω τα χέρια κάθε αυγή να γνέφουν στο γύπα και στο γεράκι

δεμένη πάνω στο βράχο που έγινε με τον πόνο δικός μου,

βλέπω τα δένδρα που ανασαίνουν τη μαύρη γαλήνη των πεθαμένων

κι έπειτα τα χαμόγελα, που δεν προχωρούν, των αγαλμάτων  

[από τη συλλογή του Γιώργου Σεφέρη ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ 1936]

 

 

ΔΕ ΧΑΝΕΤΑΙ Η ΖΩΗ ΤΟΣΟ ΕΥΚΟΛΑ… (ΚΑ΄ απόσπασμα από το ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ του Γιώργου Σεφέρη)

Εμείς που ξεκινήσαμε για το προσκύνημα τούτο

κοιτάξαμε τα σπασμένα αγάλματα

ξεχαστήκαμε και είπαμε πως δεν χάνεται η ζωή τόσο εύκολα

πως έχει ο θάνατος δρόμους ανεξερεύνητους

και μια δική του δικαιοσύνη·

 

πως όταν εμείς ορθοί στα πόδια μας πεθαίνουμε

μέσα στην πέτρα αδερφωμένοι

ενωμένοι με τη σκληρότητα και την αδυναμία,

οι παλιοί νεκροί ξέφυγαν απ’ τον κύκλο και αναστήθηκαν

και χαμογελάνε μέσα σε μια παράξενη ησυχία

 

-ΚΒ-

Γιατί πέρασαν τόσα και τόσα μπροστά στα μάτια μας

που και τα μάτια μας δεν είδαν τίποτε, μα παραπέρα

και πίσω η μνήμη σαν το άσπρο πανί μια νύχτα σε μια μάντρα

που είδαμε δράματα παράξενα, περισσότερο κι από σένα

να περνούν και να χάνονται μέσα στο ακίνητο φύλλωμα μιας πιπεριάς·

 

γιατί γνωρίσαμε τόσο πολύ τούτη τη μοίρα μας

στριφογυρίζοντας μέσα σε σπασμένες πέτρες, τρεις ή έξι χιλιάδες χρόνια

ψάχνοντας σε οικοδομές γκρεμισμένες που θα ήταν ίσως το δικό μας σπίτι

προσπαθώντας να θυμηθούμε χρονολογίες και ηρωικές πράξεις·

θα μπορέσουμε;

 

γιατί δεθήκαμε και σκορπιστήκαμε

και παλέψαμε με δυσκολίες ανύπαρκτες όπως λέγαν,

χαμένοι, ξαναβρίσκοντας ένα δρόμο γεμάτο τυφλά συντάγματα,

βουλιάζοντας μέσα σε βάλτους και μέσα στη λίμνη του Μαραθώνα,

θα μπορέσουμε να πεθάνουμε κανονικά;

[από τη συλλογή του Γιώργου Σεφέρη ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ 1936]

 

 

ΛΙΓΟ ΑΚΟΜΑ

ΘΑ ΙΔΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΜΥΓΔΑΛΙΕΣ Ν’ ΑΝΘΙΖΟΥΝ  

ΤΑ ΜΑΡΜΑΡΑ ΝΑ ΛΑΜΠΟΥΝ ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ 

 ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΝΑ ΚΥΜΑΤΙΖΕΙ  

ΛΙΓΟ ΑΚΟΜΑ

ΝΑ ΣΗΚΩΘΟΥΜΕ ΛΙΓΟ ΨΗΛΙΤΕΡΑ

(ΚΓ απόσπασμα από τη συλλογή του Γιώργου Σεφέρη ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ 1935)

 

και ΚΔ’

Εδώ τελειώνουν τα έργα της θάλασσας, τα έργα της αγάπης.

Εκείνοι που κάποτε θα ζήσουν εδώ που τελειώνουμε

αν τύχει και μαυρίσει στη μνήμη τους το αίμα και ξεχειλίσει

ας μην μας ξεχάσουν, τις αδύναμες ψυχές μέσα στ’ ασφοδίλια,

ας γυρίσουν προς το έρεβος τα κεφάλια των θυμάτων:

 

Εμείς που τίποτε δεν είχαμε θα τους δείξουμε τη γαλήνη

[από τη συλλογή του Γιώργου Σεφέρη ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ 1936]

 

[επιλογές λέξεων από τα ΠΟΙΗΜΑΤΑ του Γιώργου Σεφέρη, γιατί είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας. Σπέρνουνται γεννιούνται σαν τα βρέφη, ριζώνουν θρέφονται με το αίμα. Όπως τα πεύκα, κρατούνε τη μορφή του αγέρα, ενώ ο αγέρας έφυγε, δεν είναι εκεί το ίδιο τα λόγια φυλάγουν τη μορφή του ανθρώπου κι ο άνθρωπος έφυγε, δεν είναι εκεί]

Δευτέρα, 8 Φεβρουαρίου 2021